Το 2024 αποτελεί ένα σημαντικό έτος-ορόσημο για την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του 2015, περιλαμβανομένων της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα, των αποφάσεων της Διάσκεψης της Αντίς Αμπέμπα, της Ατζέντας του 2030 και της Συμφωνίας Κουνμίνγκ-Μόντρεαλ για τη Βιοποικιλότητα (2022) και της Διεθνούς Συνθήκης για τη Βιοποικιλότητα στην Ανοικτή Θάλασσα (2023). Οι χώρες πρέπει να επικαιροποιήσουν το 2024 τους οδικούς χάρτες τους για να ενσωματώσουν τα αποτελέσματα των διεθνών συμφωνιών, επιτρέποντας στην περιβαλλοντική ατζέντα να ενσωματωθεί σε συναφείς οικονομικούς τομείς.
Ωστόσο, για την ενίσχυση του βιώσιμου μετασχηματισμού απαιτείται, πέρα από την τεχνοκρατική γλώσσα των διεθνών εκθέσεων, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση πολιτικών «θετικού αθροίσματος». Αυτό προϋποθέτει εξισορρόπηση της σημασίας που αποδίδεται στον καθορισμό των παγκόσμιων στόχων από τη μία και των εθνικών πολιτικών κλιματικής μετάβασης από την άλλη. Οι ευρύτερες πολιτικές μετατοπίσεις και οι αναδιανεμητικές επιπτώσεις των κλιματικών στόχων, και κυρίως των πολιτικών που τίθενται σε εφαρμογή για την επίτευξή τους, πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη στο σχεδιασμό των πολιτικών, καθώς συχνά η υλοποίησή τους μπορεί να υπονομεύσει κοινωνικούς στόχους. Αυτό είναι ένα μείζον θέμα, ειδικότερα στο τρέχον γεωπολιτικό περιβάλλον και σε μια άνευ προηγουμένου εκλογική συγκυρία, καθώς 4,2 δισεκατομμύρια πολίτες αναμένεται να προσέλθουν στις κάλπες το 2024.
Η οικολογική μετάβαση εξακολουθεί να αντιμετωπίζει κοινωνικές αντιστάσεις λόγω του φόβου για τις κοινωνικές συνέπειές της, καθώς δεν θεωρείται ευκαιρία για τη βελτίωση της ευημερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, αλλά απειλή για τις οικογένειες χαμηλού εισοδήματος, τους εργαζομένους σε τομείς που βλάπτουν το περιβάλλον και τους αγρότες. Ο πράσινος μετασχηματισμός των εθνικών οικονομιών με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης είναι συνεπώς αναγκαίος για να διασφαλιστεί η κοινωνική και πολιτική εφικτότητα των πολιτικών για το κλίμα.
Στη κατεύθυνση αυτή, η Γαλλία (France Stratégie), η Ολλανδία (Scientific Council for Government Policy) και πιο πρόσφατα το Βέλγιο (Justtransition) έχουν ξεκινήσει την προσπάθεια για τη θεσμοθέτηση της δίκαιης κλιματικής μετάβασης. Η δίκαιη μετάβαση περιλαμβάνεται και στις προτεραιότητες της βελγικής προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (1 Ιανουαρίου-30 Ιουνίου 2024). Στο πλαίσιο των σχετικών εργασιών ανακοινώθηκε η Ευρωπαϊκή Διάσκεψη για μια Δίκαια Μετάβαση, που θα πραγματοποιηθεί στις 4 και 5 Μαρτίου 2024 στις Βρυξέλλες. Στόχος των ανωτέρω πρωτοβουλιών είναι η θεσμοθέτηση πλαισίου οικολογικών στόχων και κοινωνικών-συμμετοχικών δικαιωμάτων που δύναται να αποτελέσει την αφετηρία για την οικοδόμηση ενός νέου κλιματικoύ κοινωνικού συμβολαίου.
* Κείμενο εργασίας της
Έλενας Δήμα, Οικονομολόγου, ΜSc Διεθνής Πολιτική Οικονομία & Ευρωπαϊκή Κοινωνική Πολιτική
Δείτε ακόμη:
