Η αποικιοκρατία ως μοντέλο επεκτατισμού και διακυβέρνησης κυριαρχούσε επί αιώνες στον αποκαλούμενο σήμερα «Παγκόσμιο Νότο».
Η αποικιοκρατία συνδέεται με τη βία, την αρπαγή πόρων και την εκμετάλλευση. Το καθεστώς αυτό διήρκεσε αιώνες, από την εποχή των ανακαλύψεων (τέλη 15ου αιώνα) έως τα μέσα του προηγούμενου αιώνα. Τον 20ό αιώνα –και πιο συγκεκριμένα μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου– το σύστημα αυτό κατέρρευσε. Ο σύγχρονος κόσμος και η νέα παγκόσμια τάξη που γεννιόταν απαιτούσε την ύπαρξη ανεξάρτητων κρατών, τα οποία θα κατέβαλλαν κάθε δυνατή προσπάθεια για την επίτευξη της ειρήνης και της σταθερότητας. Η αποαποικιοποίηση ήταν μια πολύ δύσκολη διαδικασία για τις πρώην αποικίες (π.χ. Μαρόκο, Λίβανος, Σουδάν), καθώς είχαν εξαντληθεί οικονομικά από τη Δύση, με αποτέλεσμα να έχουν μια σχεδόν άρρηκτη σύνδεση με τα πρώην αποικιοκρατικά κράτη και μια άνιση σχέση εξάρτησης.
Αυτή η άνιση σχέση δημιούργησε το περιθώριο τα ισχυρά κράτη που ήταν πρώην αποικιακές δυνάμεις να εκμεταλλευτούν εκ νέου τις πρώην αποικίες. Παρατηρήθηκε έτσι ότι άρχισε σταδιακά μια «νεοαποικιοκρατία», στην οποία δεν χρειαζόταν βία, αλλά ο έλεγχος των κυβερνήσεων ή των πόρων μέσω του υπερβολικού δανεισμού ή της παροχής ασφάλειας.
Τέτοιο είναι το παράδειγμα του Σουδάν, το οποίο αποτέλεσε βρετανική αποικία για περίπου έναν αιώνα. Πέρασε από πολλές οικονομικές και κοινωνικές κρίσεις, διχοτομήθηκε σε Σουδάν και Νότιο Σουδάν και σήμερα είναι ένα κράτος που έχει τεράστιο εξωτερικό χρέος, το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπο με μια πολύ έντονη πολιτική, κοινωνική, οικονομική, ανθρωπιστική και μεταναστευτική κρίση, η κύρια αιτία της οποίας είναι το αποικιακό του παρελθόν.
* Ανάλυση της
Ηλέκτρας Νησίδου, Πολιτικής Επιστήμονα, ΜΑ Διεθνής & Ευρωπαϊκή Διακυβέρνηση & Πολιτική, ΕΚΠΑ
[ Κύκλος Διεθνών & Ευρωπαϊκών Αναλύσεων ΕΝΑ ]
