Το Δελτίο Κοινωνικών Εξελίξεων συντάσσεται σε μια περίοδο κατά την οποία η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε πορεία ανάκαμψης. Μετά από πέντε χρόνια βαθιάς ύφεσης η οικονομία σταθεροποιήθηκε (2015-2016) και πλέον καταγράφει, για τρίτη συνεχή χρονιά, θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης (2017-2019).
Η ύφεση που προηγήθηκε άφησε το αποτύπωμά της στο σύνολο των τομέων και υπηρεσιών που έχουν ως στόχο τη διασφάλιση ενός υψηλού επιπέδου κοινωνικών παροχών.
Το πέρασμα της οικονομίας στη φάση της ανάκαμψης αλλά και τα αποτελέσματα συγκεκριμένων παρεμβάσεων κοινωνικής πολιτικής έχουν ήδη αρχίσει να αποτυπώνονται και στους κοινωνικούς δείκτες, όπως φαίνεται από τα διαθέσιμα στοιχεία για τα έτη 2016-2017. Τέτοιες παρεμβάσεις αποτελούν, μεταξύ άλλων, το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης (ΚΕΑ), που θεσμοθετήθηκε το 2017 αντικαθιστώντας τα άμεσα μέτρα που υιοθετήθηκαν αρχικά για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης το 2015, η αποκατάσταση της αξιοπιστίας και της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος, η αύξηση των οικογενειακών επιδομάτων, η αύξηση του κατώτατου μισθού και η κατάργηση του υπο-κατώτατου, ο περιορισμός της αδήλωτης εργασίας αλλά και η σημαντική ενίσχυση των διαθέσιμων κονδυλίων για τη χρηματοδότηση τον τομέων της Υγείας (2016-2017) και της Έρευνας & Ανάπτυξης (2015-2017).
Μέρος της θετικής επίδρασης των παραπάνω παρεμβάσεων έχει αποτυπωθεί στους πιο πρόσφατους κοινωνικούς δείκτες. Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα αποτελέσματα της Έρευνας Εισοδήματος & Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU-SILC), το 2017 το ποσοστό του πληθυσμού που αντιμετωπίζει υλικές στερήσεις μειώθηκε για πρώτη φορά από την έναρξη της κρίσης, ο συντελεστής εισοδηματικής ανισότητας Gini κατέγραψε τη μεγαλύτερη μείωση από την έναρξη της κρίσης και το ποσοστό του πληθυσμού της χώρας που βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις διαμορφώθηκε στο χαμηλότερο ποσοστό από την έναρξη της κρίσης. Ιδιαίτερα ο κίνδυνος παιδικής φτώχειας σημείωσε τη μεγαλύτερη υποχώρηση, πλησιάζοντας τα προ κρίσης επίπεδα.
Στο πλαίσιο αυτό, παρεμβάσεις μόνιμου χαρακτήρα, όπως η δέσμη μέτρων πολιτικής που ανακοινώθηκαν πρόσφατα και περιλαμβάνουν την καταβολή επιπρόσθετης συντάξιμης αποδοχής σε ετήσια βάση, τη μετάταξη πληθώρας καταναλωτικών αγαθών από τον μεσαίο στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ και την αντίστοιχη μείωση στους λογαριασμούς κατανάλωσης ενέργειας των νοικοκυριών, εντάσσονται σε έναν κύκλο προοδευτικής αναδιανομής και ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής. Τα αποτελέσματα των ως άνω παρεμβάσεων -που, μαζί με άλλες, δύνανται, με αναπτυξιακούς όρους, να «μεταφραστούν» σε αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος και της καταναλωτικής ζήτησης- αναμένεται σε βραχυμεσοπρόθεσμο χρόνο να αποτυπωθούν και σε επίπεδο κοινωνικών δεικτών.
Το Δελτίο Κοινωνικών Εξελίξεων του ΕΝΑ
Το Δελτίο Κοινωνικών Εξελίξεων είναι μια πρωτοβουλία του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ. Στόχος του Δελτίου είναι η παροχή σφαιρικής, έγκυρης και συστηματικής ενημέρωσης και ανάλυσης για τις τάσεις στην ελληνική οικονομία και κοινωνία.
Έχοντας ως σημείο αναφοράς την ιδρυτική Διακήρυξη του ΕΝΑ, το Δελτίο ιχνηλατεί το κοινωνικό αποτύπωμα των οικονομικών πολιτικών στην κοινωνική ευημερία και την ανάπτυξη, αξιοποιώντας επιλεκτικά δείκτες διαφορετικών επιστημονικών πεδίων και ποικίλων θεωρητικών προσεγγίσεων. Όλα τα στοιχεία προέρχονται από επίσημες πηγές και η ανάλυση και ερμηνεία τους γίνεται από την Ομάδα Οικονομικών και Κοινωνικών Αναλύσεων του ΕΝΑ.
Το Δελτίο Κοινωνικών Εξελίξεων αποβλέπει πρωτίστως στην ενσωμάτωση δεικτών που αποτυπώνουν τις εξελίξεις και τις επιδόσεις σε βασικούς κοινωνικούς τομείς όπως η απασχόληση, η κοινωνική ασφάλιση, η υγεία, η παιδεία και η κοινωνική πρόνοια. Στην κατεύθυνση αυτή αξιοποιεί τους δείκτες των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, τους δείκτες της στρατηγικής για τη βιώσιμη ανάπτυξη Ευρώπη 2020 αλλά και δείκτες κοινωνικής ευημερίας που προτείνονται σε έρευνες της Eurostat και της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Ομάδα Οικονομικών και Κοινωνικών Αναλύσεων Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ
