Rasmus Hjortshøj/archdaily.com

 

Καθώς οι κοινωνικές ανισότητες διευρύνονται ολοένα και περισσότερο σε παγκόσμιο επίπεδο, επιτείνεται η ανάγκη να εμπλουτιστεί η συζήτηση για τον δημόσιο χώρο τόσο σε επίπεδο περιφερειών και εσωτερικού των πόλεων όσο και στο επίπεδο της υπαίθρου.

Νέες τάσεις και δεδομένα, όπως ο υπερτουρισμός και η εξάπλωση της βραχυχρόνιας μίσθωσης, αλλά και οι διαρκείς μετακινήσεις πληθυσμών, δημιουργούν νέες καταστάσεις και πλαίσια για τους κατοίκους πολλών περιοχών στον κόσμο. Είναι λοιπόν επιβεβλημένος ο σχεδιασμός νέων πολιτικών για την προστασία των ευάλωτων ομάδων και τη διαφύλαξη του δικαιώματος όλων στη στέγη.

Σε άρθρο της Meagan Day με τίτλο «We Can Have Beautiful Public Housing» στην αμερικανική πολιτική επιθεώρηση Jacobin παρουσιάζονται εν συντομία περιπτώσεις κοινωνικών κατοικιών ανά τον κόσμο που δίνουν το στίγμα ενός διαφορετικού οράματος για την κοινωνική κατοικία.

Αυστρία

Η «Κόκκινη Βιέννη» είναι ίσως η πιο γνωστή απόπειρα ριζικού κοινωνικού μετασχηματισμού μέσω της παροχής προσιτής κοινωνικής κατοικίας. Σήμερα περίπου το 62% των κατοίκων της πόλης διαμένει σε δομές κοινωνικής στέγασης, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στη Νέα Υόρκη φτάνει μόλις το 5%. Η Βιέννη παραμένει έτσι το πιο αξιομνημόνευτο ίσως πρότυπο για τον ουσιαστικό εκσυγχρονισμό της κοινωνικής κατοικίας.

Βρετανία

Η κοινωνική κατοικία στη Βρετανία χρηματοδοτήθηκε μέσω προοδευτικής φορολογίας. Η πολιτική της Μ. Θάτσερ άλλαξε τα δεδομένα, δυσκολεύοντας πολύ την πρόσβαση σε αυτές τις δομές, με αποτέλεσμα τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα να αναγκαστούν σταδιακά να τις εγκαταλείψουν. Σήμερα μόλις το 8% των Βρετανών διαμένει σε δομές κοινωνικής κατοικίας. Για την αντιστροφή αυτής της κατάστασης, το εκλογικό πρόγραμμα του Τζ. Κόρμπιν περιλάμβανε μάλιστα μια αρκετά φιλόδοξη πρόταση για μια νέα στρατηγική κοινωνικής κατοικίας.

Ισπανία

Η Ισπανία έχει να επιδείξει αρκετές περιπτώσεις κοινωνικής κατοικίας, οι οποίες αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου πειράματος σε σχέση με την αρχιτεκτονική αυτών των δομών, που αμφισβητεί ανοιχτά την παραδοχή ότι οι κοινωνικές κατοικίες αποτελούνται υποχρεωτικά από «άσχημα» κτίρια αμφίβολης αισθητικής.

Βέλγιο

Στην ίδια γραμμή και οι κοινωνικές κατοικίες στις Βρυξέλλες. Το νέο δόγμα υπαγορεύει μοντέρνες κατασκευές οι οποίες παράλληλα ενισχύουν τη διάδραση και την οικοδόμηση σχέσεων μεταξύ των ενοίκων. Το βασικό αρνητικό στοιχείο σχετίζεται με την περίπλοκη σχέση μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, στην οποία εδράζεται η κοινωνική κατοικία στο Βέλγιο, και το σύνθετο πλέγμα σχέσεων μεταξύ εταιριών κατασκευών, προμηθευτών, χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και διαφόρων κατηγοριών ενοίκων.

Χιλή

Στη Χιλή τα συγκροτήματα κοινωνικών κατοικιών υπηρετούν μία ακόμα ανάγκη, πέρα από την παροχή στέγης σε πολίτες που έχουν ανάγκη από κρατική βοήθεια, καθώς οι συνθήκες διαβίωσης σε αρκετές περιοχές είναι εξαιρετικά επικίνδυνες. Την κατάσταση επιδείνωσε, στο πρόσφατο παρελθόν, η δημιουργία ανεπίσημων δομών κατοικίας, οι οποίες έπρεπε με ομαλό τρόπο να αντικατασταθούν από ασφαλείς και προσιτές δομές για τους πολίτες.

Καθεμιά από τις παραπάνω περιπτώσεις έχει ιδιαιτερότητες, μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα. Όλες όμως βασίζονται στην κοινή διαπίστωση ότι η κοινωνική κατοικία δεν χρειάζεται να χαρακτηρίζεται από «ασχήμια» και απόλυτη ομοιομορφία. Μπορεί, αντίθετα, να εδράζεται σε μια διαφορετική θεώρηση με επίκεντρο την παραδοχή ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα σε ένα «καταφύγιο» με ποιοτικά χαρακτηριστικά.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

 

* Της Αγγελικής Μητροπούλου, υποψήφιας διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αιγαίου και επιστημονικής συνεργάτιδας του ΕΝΑ

 

Διαβάστε ακόμη: