Η έρευνα και καινοτομία και ο αντίκτυπος των τεχνολογικών εξελίξεων στο πλαίσιο της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, σε μια εποχή γεμάτη προκλήσεις τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ευρώπη, βρέθηκαν στο επίκεντρο συζήτησης με θέμα «Έρευνα, Καινοτομία και ευρωπαϊκή προοπτική» που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ.

Στην εκδήλωση συμμετείχαν ο Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ και Επιστημονικός Διευθυντής του ΚΕΠΕ Νίκος Θεοχαράκης, ο Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου, πρώην Γενικός Διευθυντής Έρευνας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Αχιλλέας Μητσός, η Ερευνήτρια της ΝASA και υποψήφια ευρωβουλευτής Νατάσα Ρωμανού και ο Καθηγητής της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών, υποψήφιος ευρωβουλευτής Μιχάλης Σπουρδαλάκης. Τη συζήτηση συντόνισε ο Χρήστος Χατζηιωσήφ, Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης και πρώην Διευθυντής του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών ΙΤΕ, ενώ χαιρετισμό απηύθηναν ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και Υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης Γιάννης Δραγασάκης, ο Αναπληρωτής Υπουργός Έρευνας και Καινοτομίας Κώστας Φωτάκης και η Γενική Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας Πατρίτσια Κυπριανίδου.

Σύμφωνα με τον Υπουργό Οικονομίας, «η καινοτομία και η έρευνα βρίσκονται στον πυρήνα της Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής. Αποτελούσαν πάντα -και πολύ περισσότερο στις μέρες μας- ένα πεδίο παγκόσμιου ανταγωνισμού, ο οποίος μάλιστα εντείνεται και παίρνει πολλές μορφές».

Όπως επισήμανε ο κ. Δραγασάκης, «οι τεχνολογίες, οι καινοτομίες, η έρευνα, δεν ήταν ποτέ ουδέτερες. Οι συνέπειές τους πάντα διαφοροποιούνταν και σε επίπεδο κρατών και εντός των κοινωνιών. Μια κοινωνία δεν μπορεί να επωφεληθεί από τις τεχνολογικές εξελίξεις, όσο σημαντικές κι αν είναι αυτές, εάν η ίδια δεν κάνει, σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, εκείνες τις αλλαγές που θα της επιτρέψουν να οικειοποιηθεί αυτές τις τεχνολογικές εξελίξεις».

O Kώστας Φωτάκης υποστήριξε, από την πλευρά του, ότι «τεχνολογίες-κλειδιά στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, η Βιοτεχνολογία και η Γενετική, η Νανοτεχνολογία, η Φωτονική, τα Προηγμένα Υλικά ή ο Κυβερνοχώρος οδηγούν σε νέες, ανατρεπτικές επεμβάσεις στα μέσα και στον τρόπο παραγωγής και επηρεάζουν τη θέση των χωρών στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας», προειδοποιώντας ότι «οι κοινωνικές επιπτώσεις που μπορεί να προκληθούν ως συνέπεια της 4ΒΕ ενδέχεται να είναι δραματικές».

Ο Αναπληρωτής Υπουργός Έρευνας & Καινοτομίας αναφέρθηκε στους δύο άξονες που βρίσκονται στον πυρήνα της διαδικασίας για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας με βάση την Οικονομία της Γνώσης: στη στήριξη της έρευνας που αποκρίνεται στις τρέχουσες ανάγκες της κοινωνίας και της αγοράς, καθώς και στην ενίσχυση της έρευνας που τροφοδοτείται από την επιστημονική περιέργεια (curiosity-driven research). «Η ερευνητική πολιτική που υλοποιείται προωθεί μια ολιστική, συγκροτημένη και συστηματική, βήμα προς βήμα, προσέγγιση της Οικονομίας της Γνώσης με στόχο τη δίκαιη ανάπτυξη για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του μέλλοντος», υπογράμμισε ο Υπουργός.

Η Πατρίτσια Κυπριανίδου στο χαιρετισμό που απηύθυνε επισήμανε τις πολλαπλές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη σε τομείς όπως το περιβάλλον (βλ. π.χ. Κλιματική Αλλαγή), η οικονομική διακυβέρνηση και η τεχνολογία, σε ένα πλαίσιο αντιθέσεων μεταξύ κρατών-μελών αλλά και περιφερειακών ανισοτήτων, με τη γερμανική πρωτοκαθεδρία στον τομέα της Έρευνας και Καινοτομίας.

Η Γενική Γραμματέας Έρευνας & Τεχνολογίας χαρακτήρισε «απλουστευτική» την τεχνολατρία, την αντίληψη δηλαδή ότι «από μόνη της η τεχνολογία μπορεί να επιλύσει τα πολιτικά προβλήματα και τους οικονομικούς ανταγωνισμούς στην ευρωπαϊκή ήπειρο». Η συνεισφορά της ελληνικής έρευνας είναι αρκετά σημαντική, παρά τις δυσκολίες, υπογράμμισε η αρμόδια ΓΓ, καλώντας τους ερευνητές, τους επιστήμονες και μελετητές να συμβάλουν στη σχετική συζήτηση.

Ο Αχιλλέας Μητσός ενθάρρυνε τους Έλληνες και τις Ελληνίδες ερευνητές και ερευνήτριες να συμμετάσχουν στο ευρωπαϊκό Πρόγραμμα-Πλαίσιο για Έρευνα και Καινοτομία, εξάροντας τις επιδόσεις τους αλλά και την ενίσχυση της ερευνητικής δραστηριότητας και παραγωγής στη χώρα μας. «Για να υπάρξει πραγματική άσκηση δημόσιας πολιτικής στην έρευνα», θα πρέπει, όπως είπε, «να αυξηθούν οι δημόσιοι πόροι».

Η Νατάσα Ρωμανού σημείωσε ότι «στην έναρξη μιας πολύ ελπιδοφόρας περιόδου για την Ελλάδα, μετά το τέλος της οικονομικής κρίσης, μας δίνεται μια εξαιρετικά σημαντική ευκαιρία να διαμορφώσουμε μια νέα πολιτική στην εκπαίδευση και την έρευνα αλλά και σε τομείς της οικονομίας που θα ωθήσουν την καινοτομία και την παραγωγικότητα της χώρας σε νέα επίπεδα», αναστρέφοντας παράλληλα το brain drain.

«Καθώς η κοινωνία και ο παραγωγικός τομέας κάνουν μια νέα αρχή μετά την κρίση των τελευταίων ετών, έχει μεγάλη σημασία οι νέες υποδομές και οι νέοι άξονες ανάπτυξης να ανταποκρίνονται αφενός στις προκλήσεις του μέλλοντος και αφετέρου στις ιδιαιτερότητες του παραγωγικού μοντέλου της χώρας μας», επισήμανε η κα Ρωμανού.

«Δεν θα πρέπει να είμαστε τεχνοφοβικοί – μόνο η τεχνολογία μπορεί να μας πάει μπροστά. Δεν θα πρέπει όμως και να πέσουμε στην παγίδα τού να δεχόμαστε ότι η τεχνολογία είναι ουδέτερη, αφού η επίκληση της ουδετερότητας δεν είναι τίποτε άλλο από την εφαρμογή των πιο σκληρά ιδεολογικών και αντιδραστικών αντιλήψεων που προσπαθούν να “περάσουν” σαν να είναι μονόδρομος», τόνισε, από την πλευρά του, ο Νίκος Θεοχαράκης.

Ο Πρόεδρος του ΚΕΠΕ έκανε στη συνέχεια έκκληση για «μια τεχνολογία ελεγχόμενη -πολιτικά και κοινωνικά-, που δεν θα προχωρά αυτόνομα και που είναι η μόνη που μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός μιας δίκαιης, ποιοτικής και κοινωνικά και πολιτικά ρυθμισμένης ανάπτυξης, με τρόπο ο οποίος να εκφράζει ένα εναλλακτικό υπόδειγμα».

Αναφερόμενος στις προοδευτικές δυνάμεις που αναζητούν λύση για την Ευρώπη, ο Μιχάλης Σπουρδαλάκης τόνισε, τέλος, ότι «η ερευνητική κοινότητα μπορεί να οικοδομήσει τέτοιου είδους συμμαχίες στον ερευνητικό χώρο, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη, ανεξαρτήτως πολιτικών δεσμεύσεων και κομματικών επιρροών».

 

Δείτε όλη την εκδήλωση του ΕΝΑ

Φωτογραφίες από την εκδήλωση στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών