Ο Όμιλος μετάΒΑΣΗ για τη βιώσιμη και δίκαιη ανάπτυξη, το Eteron – Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή και το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ διοργάνωσαν τριήμερο συνέδριο (27-29.01.2023) με θέμα «Αναζητώντας τον Άλλο Δρόμο: Στρατηγικές Ανάπτυξης της Ελληνικής Οικονομίας».
Στόχος του συνεδρίου ήταν, με τη συμμετοχή νέων επιστημόνων, να διερευνηθούν προς όφελος του κοινωνικού συνόλου οι διαφορετικές πτυχές του αναπτυξιακού ζητήματος, το οποίο αποτελεί το πλέον κομβικό σημείο για μια βιώσιμη προοπτική της ελληνικής οικονομίας. Η αναπτυξιακή προοπτική εκ των πραγμάτων επιβάλλει τομές στο κράτος, τη δημόσια διοίκηση και τους θεσμούς, αντιμετώπιση χρονιζουσών υστερήσεων σε φορολογικό σύστημα, χωροταξικό και περιβαλλοντικό πλαίσιο, σε υποδομές και χρηματοδοτικές δομές. Ταυτόχρονα καλείται να είναι συμβατή με το μεγάλο μετασχηματισμό των οικονομιών υπό το βάρος της πράσινης μετάβασης και της νέας ψηφιακής και βιομηχανικής αλλαγής.
Η ελληνική οικονομία πέρασε μία μακρά περίοδο απότομης πτώσης, στασιμότητας και αργής ανάκαμψης. Οι διαδοχικές κρίσεις (πανδημία, ενεργειακή, πληθωρισμός, γεωπολιτικές αναδιατάξεις, παγκοσμιοποίηση) διαμορφώνουν ένα ασταθές διεθνές περιβάλλον, το οποίο επιζητά μία πιο ενεργή πολιτική, τόσο σε θέματα της οικονομικής πολιτικής, της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής, όσο και στα πιο στρατηγικά θέματα της αναπτυξιακής στρατηγικής της χώρας.
Η βιώσιμη ανάπτυξη χρειάζεται μία νέα οπτική για τις σχέσεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, τον εν δυνάμει αναπτυξιακό ρόλο του κράτους, τη διεθνή κινητικότητα των επενδύσεων, των εσωτερικών διασυνδέσεων της οικονομίας από κοινού με την ενίσχυση των εξωστρεφών δραστηριοτήτων, την κρίσιμη πολιτική σε θέματα εκπαίδευσης, έρευνας και καινοτομίας. Συνάδει όμως και με τα κρίσιμα θέματα της εργασίας και της διεύρυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων που κατέγραψε ο προηγούμενος κύκλος των οικονομιών πριν από τη χρηματοπιστωτική κρίση και που έκτοτε, μαζί με το κοινωνικό κράτος, έχει αναδειχθεί ως κεντρικό θέμα στη σημερινή πολιτική ανάπτυξης.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, οι συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν στο τριήμερο συνέδριο, στον χώρο του Eteron είχαν τις εξής θεματικές:
- Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και μοντέλα ανάπτυξης, δημοσιονομικής πολιτικής και κοινωνικής πρόνοιας: η Ελλάδα σε συγκριτική προοπτική
- Η επιστημονική έρευνα και η καινοτομία στην οικονομική ανάπτυξη
- Δημόσιοι εθνικοί και ευρωπαϊκοί επενδυτικοί πόροι και αξιοποίηση δημόσιας περιουσίας – Η προοδευτική πρόταση
- Χωρικές ανισότητες και χωρικός σχεδιασμός
- Αναπτυξιακό κράτος
- ΜμΕ απαραίτητες για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και οικονομική δημοκρατία ή υπολειμματική κατηγορία η οποία πρέπει να εξαλειφθεί
- Ειδικά θέματα της ελληνικής οικονομίας
- Αναπτυξιακές πολιτικές και μέσα – Τουρισμός
- Δημοσιονομική πολιτική και ανάπτυξη
- Αγορά εργασίας και εργατικό δυναμικό
Στην επιστημονική επιτροπή του συνεδρίου συμμετείχαν ο Νίκος Θεοχαράκης, η Μαρία Καραμεσίνη, ο Λόης Λαμπριανίδης, ο Αντώνης Λιάκος και ο Γιώργος Σταθάκης.
Δείτε όλα τα θεματικά τραπέζια του συνεδρίου:
Παρασκευή 27/1/2023
Εναρκτήρια ομιλία: Νίκος Ερηνάκης, Λόης Λαμπριανίδης, Γαβριήλ Σακελλαρίδης
Δημόσιοι Εθνικοί και Ευρωπαϊκοί Επενδυτικοί Πόροι και Αξιοποίηση Δημόσιας Περιουσίας – η Προοδευτική Πρόταση
Συντονισμός: Δημήτρης Λιάκος
Ευγενία Φωτονιάτα: Προοδευτική αναπτυξιακή πολιτική και το εναλλακτικό σχέδιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Παναγιώτης Κορκολής: Η εναλλακτική αξιοποίηση των δημόσιων επενδυτικών χρηματοδοτικών εργαλείων. Παραδείγματα.
Κωνσταντίνος Λοΐζος: Η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα ως βραχίονας ενός νέου μοντέλου χρηματοδότησης της ανάπτυξης.
Έλενα Παπαδοπούλου: Παλιοί προβληματισμοί σε νέα πλαίσια: Ο ρόλος της δημόσιας περιουσίας στον σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός σχεδίου δίκαιης και ανθεκτικής ανάπτυξης.
Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και μοντέλα ανάπτυξης, δημοσιονομικής πολιτικής και κοινωνικής πρόνοιας: Η Ελλάδα σε συγκριτική προοπτική
Συντονισμός: Χρήστος Τσάκας
Κλεονίκη Αλεξοπούλου: Η οργάνωση του κοινωνικού κράτους και η αντιμετώπιση της κρίσης της ευρωζώνης στην Ελλάδα και την Πορτογαλία, 1970s–2010s.
Καλλιόπη Γερωνυμάκη: Η οργάνωση της αγροτικής παραγωγής και η Κοινή Αγροτική Πολιτική στην Ελλάδα, τη Γαλλία και την Ιταλία, 1950s–1970s.
Οδυσσέας Κωνσταντινάκος: Από τη λιτότητα στη δημοσιονομική επέκταση: Οι κρίσεις και οι μεταβαλλόμενες πολιτικές οικονομίες του ευρωπαϊκού Νότου [Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία], 2000s–2020s.
Χρήστος Τσάκας: Τα μοντέλα ανάπτυξης της ευρωπαϊκής περιφέρειας στο επίκεντρο: ο διεθνής καταμερισμός της εργασίας και η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
Σάββατο 28/1/2023
Η Επιστημονική Έρευνα και η Καινοτομία στην Οικονομική Ανάπτυξη
Συντονισμός: Κώστας Φωτάκης
Στέλλα Ψαρρά: Δημόσιες πολιτικές για την έρευνα: εργαλεία παραγωγικής ανασυγκρότησης και κοινωνικού μετασχηματισμού.
Αλέξανδρος Χιωτέλλης: Από τη βασική έρευνα στην καινοτομία και την τεχνολογική εφαρμογή.
Αλέξανδρος Σελίμης: Ένταση γνώσης και επιχειρηματικότητα.
Απόστολος Βέτσικας & Γιώργος Σταμπουλής: Το ελληνικό σύστημα καινοτομίας: δυναμική και πεδία παρέμβασης.
Άλλες διαστάσεις της ανάπτυξης
Συντονισμός: Μαρία Τσάμπρα
Παντελής Χ. Κωστής: Ιδιόμορφο θεσμικό και πολιτισμικό υπόβαθρο στην ελληνική οικονομία και κοινωνία και η διαμόρφωση ενός στάσιμου προτύπου ανάπτυξης.
Nίκος Αστρουλάκης: Η εφαρμοσμένη ηθική σύνθεση της διεθνούς ανάπτυξης.
Αχιλλέας Μαντές: Σενάρια κλιματικής μετάβασης και πολιτικών προσαρμογής.
Χωρικές ανισότητες και χωρικός σχεδιασμός
Συντονισμός: Κωστής Χατζημιχάλης
Καλογερέσης Θανάσης: Περιφερειακές ανισότητες στην Ελλάδα: ψηλαφώντας νέες λύσεις για ένα παλιό πρόβλημα.
Λουκάς Τριάντης: Προοπτικές σχεδιασμού και ανάπτυξης του χώρου πέρα από τον κατ’ εξαίρεση σχεδιασμό και τις εξαρτήσεις από το παρελθόν.
Σοφία Τσάδαρη: Διερεύνηση της σχέσης χωρικού και αναπτυξιακού σχεδιασμού στην Ελλάδα της ΠΠ 2021-2027 και αναζήτηση προϋποθέσεων εναλλακτικής προοπτικής για τη σχέση των δύο συστημάτων.
Δημήτρης Καλλιώρας: Περιφερειακές ανισότητες στην Ελλάδα υπό συνθήκες οικονομικής κρίσης και η σπουδαιότητα της άσκησης περιφερειακών πολιτικών.
ΜμΕ απαραίτητες για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και οικονομική δημοκρατία ή υπολειμματική κατηγορία η οποία πρέπει να εξαλειφθεί
Συντονισμός: Λόης Λαμπριανίδης
Αντώνης Αγγελάκης: Μεγάλοι μετασχηματισμοί και μικρές επιχειρήσεις.
Μανόλης Μανιούδης: O Ρόλος των ΜμΕ στην Ελλάδα, οι megatrends, η «Έκθεση Πισσαρίδη» και το ζήτημα της μεταλλαγής του εγχώριου παραγωγικού υποδείγματος.
Τιμόθεος Ρέκκας: Δημόσιες πολιτικές για την ενίσχυση των ΜμΕ: Η περίπτωση των χρηματοδοτικών εργαλείων.
Αναπτυξιακές πολιτικές και μέσα – Τουρισμός
Συντονισμός: Μάκης Ζαχαράτος
Μιχάλης Νικολακάκης: Από τα «γκαρσόνια της Ευρώπης» στην βιώσιμη ανάπτυξη: Σημειώσεις για το παρελθόν και το μέλλον του ελληνικού τουρισμού.
Gian Andrea Garancini: Η ανάγκη μιας διαφορετικής κοινωνικής προσέγγισης για τη βιωσιμότητα του ευρωπαϊκού τουρισμού.
Γιώργος Σώκλης: Ο τουρισμός ως πυλώνας ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.
Αιμιλία Βλάμη: Η Αξιολόγηση των δημόσιων πολιτικών, επενδυτικών και χωρικών, στον Τουρισμό και το αποτύπωμά τους στην εξελικτική πορεία του Ελληνικού Τουρισμού.
Νίκος Βαγιονής: Εναλλακτικές μορφές τουριστικής ανάπτυξης με στόχο την ευημερία και την ανθεκτικότητα των κοινωνιών υποδοχής.
Κυριακή 29/1/2023
Ειδικά θέματα της ελληνικής οικονομίας
Συντονισμός: Γιώργος Σταθάκης
Κώστας Πασσάς: Το απόθεμα κεφαλαίου στην ελληνική οικονομία 1948-2020 και τα stylized facts του Kaldor.
Δημήτρης Γιακούλας: Μεταβίβαση κερδών σε φορολογικούς παραδείσους και φοροαποφυγή: Μία μελέτη για τις πολυεθνικές των ΗΠΑ.
Αναπτυξιακό κράτος
Συντονισμός: Θεόδωρος Μητράκος
Βλάσης Μισσός: Αναπτυξιακή θεωρία και πολιτική: Σύγχρονες προσεγγίσεις για το ρόλο του Αναπτυξιακού Κράτους.
Νίκος Ροδουσάκης: Το ελληνικό τρίλημμα: διαπιστώσεις και προτάσεις πολιτικής βάσει ανάλυσης της διατομεακής δομής της ελληνικής οικονομίας.
Ζαχαρίας Μπραγουδάκης, Δημήτρης Σιδέρης: Μακροοικονομικές ανισορροπίες και προκλήσεις για την ελληνική οικονομία.
Δημοσιονομική πολιτική & ανάπτυξη
Συντονισμός: Νίκος Θεοχαράκης
Φραγκίσκος Κουτεντάκης: Από την προσαρμογή στην κρίση κι από την κρίση στην προσαρμογή: 1995-2018.
Γιώργος Ιωαννίδης: Φόροι εισοδήματος φυσικών προσώπων στην Ελλάδα (2003-2020: η κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας ή απλά λούφα και παραλλαγή;
Αθανάσιος Ταγκαλάκης: Περιοριστική δημοσιονομική πολιτική και προκλήσεις για την ανάπτυξη.
Δημήτρης Λιάκος: Μια κριτική ματιά στην πρόταση της Κομισιόν για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες.
Αγορά εργασίας και εργατικό δυναμικό
Συντονισμός: Μαρία Καραμεσίνη
Γιώργος Γιούλος: Απασχόληση, αμοιβές και εργασιακές σχέσεις στο Δημόσιο. Η κατάσταση μετά την κρίση, προκλήσεις και προοπτικές.
Σταύρος Γαβρόγλου: Μηχανισμός διάγνωσης αναγκών της αγοράς εργασίας και δεξιότητες: Προλεγόμενα για ένα νέο παραγωγικό πρότυπο.
Στέλιος Κατωμέρης: Ανεργία, απασχόληση και κοινωνική Οικονομία.
Ελένη Πρόκου: Η ανάπτυξη των δεξιοτήτων στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση και η σχέση με την αγορά εργασίας: μια κριτική προσέγγιση.
Χρήστος Πιέρρος: Οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας ως μοχλός σταθεροποίησης του μακροοικονομικού συστήματος: Η περίπτωση της Ελλάδας.
Στρογγυλό τραπέζι: Στρατηγικές για τη βιώσιμη & δίκαιη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας
Συντονισμός: Γιώργος Σταθάκης
Αντώνης Αγγελάκης, Κλεονίκη Αλεξοπούλου, Φραγκίσκος Κουτεντάκης, Παντελής Κωστής, Βλάσης Μισσός, Μιχάλης Νικολακάκης
